Basın Mensupları

İnterseks hakkındaki sayfamıza hoşgeldiniz!

Değerli basın mensupları, interseks hakkında bilginiz ne düzeyde olursa olsun, burada doğru adrestesiniz! Bu sayfa, çeşitli çalışma alanlarından bilgileri bir araya getirerek interseksle ilgilenen herkes için bir kaynak olmayı amaçlıyor.

İnterseks genel olarak doğuştan gelen ve kadın-erkek şeklindeki ikili cinsiyet sisteminin dışındaki bedensel özellikleri belirtir. Bu belki karmaşık gelebilir. Ama aslında sadece, interseks bir insan vücudunun toplumun kadın-erkek sınıflandırmasına girmediği anlamına geliyor. İnterseks bir hastalık değil, aksine vücut gelişimlerinin bir varyasyonudur.

İnterseksi basında ele almak bile takdire değer. Ama dikkat etmeniz gereken birkaç husus var. İnterseks bireylerin basın ve yayın organlarında haber yapılmasına dair birkaç bilgi derledik. Bu sayfada ayrıca interseks bireylerin seslerini, ayrıntılı literatürü ve insan hakları ihlalleri hakkındaki çeşitli bilgileri de bulacaksınız. Bunun dışında sözlüğümüzde intersekle ilgili önemli kavramların özet açıklamalarına da ulaşabilirsiniz.

Bir gezinmeniz yeterli!

İş Hayatında İnter* Olmak
Posted on

Cinsiyet olarak “çeşitli” seçeneğinin yürürlüğe girmesiyle birlikte inter* kişilerin iş ve meslek hayatında da ayrımcılıktan korunmasına yönelik somut önlemler hukuken sağlanmış oldu. Ancak bunu yaparken ayrımcılığa duyarlı stratejilerin hayata geçirilmesinde (hala) sıkça somut eylem tavsiyeleri ve pratik uygulamada uygun destek eksik kalıyor. Destek, örneğin cinsiyet açısından nötr e-posta hitap şekilleri için dil şablonları ya da şimdiye kadar cinsiyete göre ayrılan iş giysileri konusunda yapılabileceklerle ilgili öneriler biçiminde sunulabilir. Ayrıca cinsiyet durumunun, örneğin “anne koruması” ya da örneğin bir “kadın kotası” yoluyla pozitif ayrımcılık gibi şimdiye kadar iki cinsiyete göre hareket eden hukuki düzenlemelere de nasıl etki ettiği konusunda büyük bir hukuki belirsizlik hakim.

Federal Ayrımcılığı Önleme Merkezi 2020 yılında, iş ve meslek hayatında inter* konusu hakkında kapsamlı bilgi veren, sorunlu alanları tanımlayan ve somut eylem önerileri formüle eden iki araştırma yayınladı.

“İşte ve meslekte cinsiyet çeşitliliği; işverenler için ayrımcılığı önlemeyle ilgili ihtiyaçlar ve uygulama olanakları” (2020) 

Bu yayın özellikle işverenlere yöneliktir ve iş yerinin nasıl mümkün olduğu kadar ayrımcılık konusunda duyarlı olarak şekillendirilebileceğine dair somut eylem tavsiyeleri aktarıyor. Araştırma, güncel araştırma seviyesi temelinde ve uzman röportajlarına dayanarak inter cinsiyetli insanların meslek hayatında ayrımcılıktan korunmasıyla ilgili çeşitli eylem alanlarını tanımlıyor ve ardından işverenler için uygulamayla ilgili somut olanakları gösteriyor. İşletme kültürü, personel kazanımı, cinsiyete bağlı verilerin kullanımı, dil ve iletişim, sıhhi tesisatlar ve vücut, giyim ve sağlık konularıyla ilgili toplam 26 yapı taşıyla, meslek hayatı için cinsiyetle ilgili çeşitliliğin tanınmasını ve hayata geçirilmesini mümkün kılacak pratik eylem tavsiyeleri ifade ediliyor. Yayın ayrıca Almanya çapındaki danışma merkezlerine ve örneğin dil kılavuzları ve aydınlatmaya ve duyarlılaştırmaya yönelik ek bilgilendirici malzemeler gibi başka kaynaklara da atıfta bulunuyor. Araştırmayı buradan sipariş edebilir ya da PDF dosyası olarak indirebilirsiniz.

“Erkeğin ve kadının ötesinde; iş hukukunda ve federal hükümetin kamu hizmeti hukukunda varyant cinsiyet gelişimine sahip insanlar” (2020)

Bu başlığa sahip ikinci yayın, cinsiyet durumunun iş hukuku ve kamu hizmeti hukuku açısından yasal sonuçları hakkında bilgilendiriyor. Her iki hukuki alan da şimdiye kadar ikili bir cinsiyet modelini takip ettiği için araştırma, hukukun hangi alanlarının çeşitli cinsiyet kaydı olan, inter cinsiyetli insanlara da uygulanabileceğini ve mevzuatın gelecekte başka hangi alanlarda netlik yaratması gerektiği üzerinde çalışıyor. Bunun için cinsiyetin vaka vasfı olarak önem taşıdığı çeşitli kuralların somut olarak uyarlanması ihtiyacı belirtiliyor (örneğin “anne korumasıyla” ilgili düzenlemeler). Analizde yalnızca Alman anayasası değil, iş yerinde cinsiyete bağlı ayrımcılığın merkezi bir rol oynadığı Avrupa Birliği hukuku da dikkate alınıyor. Araştırmayı buradan sipariş edebilir ya da PDF dosyası olarak indirebilirsiniz.

Çeşitliliği ve Ayrımcılığa Karşı Korumayı Araştırma Enstitüsü (IDA) de iş yerinde inter* olmak konusuyla ilgili iki araştırma yayınladı.

Ofiste “inter*” olmak?! – (Endo*) LGBT*Q+ kişilere göre çeşitlilik perspektifi altında Almanya’da inter* kişilerin çalışma durumu” (2020)

Bu araştırmanın hedefi inter* kişilerin çalışma durumunu araştırmak ve endo cinsiyetli LGBT kişilerin deneyimleriyle karşılaştırmaktır. Bunun için 32 inter* çalışana ve 1223 endo* LGBT çalışana çalışma durumları ve iş yerindeki ayrımcılık deneyimleri soruldu. Araştırmanın merkezi sonuçları örneğin ankete katılan tüm grupların her zamanki gibi iş yerinde düşmanlık ve ayrımcılıkla yüz yüze kaldığıdır. Ancak (daha çok) ikili bir cinsiyet normundan sapma olarak görülen inter* kişilerde ve trans* ve/veya non-binary kişilerde ayrımcılığın daha yoğun olduğu ortaya çıktı. Araştırmayı buradan sipariş edebilir ya da PDF dosyası olarak indirebilirsiniz. 

“Ofiste açılmak! Müşterilerin önünde açılmak” (2021)

Bu araştırmada LGBTI kişilerin iş yerinde müşterilerle temaslarında kendi cinsel yönelimleri ya da cinsiyet kimlikleriyle ilgili tavırları konusunda daha spesifik sorular soruldu. Bunun için 1012 LGBTI kişiyle görüşüldü, bunların 25’i inter* kişilerdi. Araştırmanın merkezi sonuçları, müşterilerle iletişimde kendi cinsel yönelimi ya da cinsiyet kimliği konusunda açık davranışın, iş arkadaşlarıyla ya da amirleriyle iletişime kıyasla katılımcılar arasında daha nadir görüldüğünü ve katılımcıların beşte biriyle üçte biri arası, müşterilerle ilişkide ayrımcılık deneyimi yaşadığını belirttiğini gösteriyor. Araştırmayı buradan sipariş edebilir ya da PDF dosyası olarak indirebilirsiniz.

İnterseks bireyler, interseks nedir?
Posted on

İnterseks genel olarak doğuştan gelen ve toplumun kadın-erkek şeklindeki iki cinsiyetli normuna uymayan bedensel özellikleri nitelemektedir. Bu genetik, hormonal veya fiziksel düzeyde olabilir.

Bir insanın interseksliği doğumdan hemen sonra, çocukken veya ergenlik döneminde kendini gösterebilir. Bazen de fark edilmez.

İnterseks bireylere pek çok ad verilir. Terimler ve isimler hakkında ayrıntılı bilgi edinmek istiyorsanız, sözlüğümüze bakmanız yeterli!

Ne kadar interseks birey var?

Bu sorunun cevabı çok zor. Almanya’da interseks bireylerin sayısını belgeleyen bir istatistik bulunmamaktadır. Ayrıca interseksin, erkekliğin veya kadınlığın ne olduğu sürekli tartışılmaktadır. İnterseks bireylerin toplumun tamamına oranı yapılan bilimsel araştırmalara göre,  yüzde 0,02 ile 1,7 arasındadır.

Bir kıyaslama yapmak gerekirse, Almanya’da

  • interseks çocuklar kadar ikiz çocuk vardır.[1]
  • interseks bireyler kadar kızıl saçlı insan vardır.[2]

Yani interseks sanıldığı kadar nadir değildir. Ama konunun uzun yıllar tabulaştırılmasından dolayı bilinmemektedir.

Cinsiyet gelişimindeki varyasyonlar hastalık değildir.

İnterseks bir hastalık değildir ve normalde sağlığa olumsuz etki etmez. Ancak bazı varyasyonlar spesifik sağlık riskleri içerebilir. Tıp kendini teşhislerle ifade etmekte ve interseks için „cinsiyet gelişimi bozukluğu/farklılığı “ üst kavramını kullanmaktadır (İngilizcesi: DSD (Disorders/Differences of Sex Development). Fakat DSD terimi birlikler ve aktivistler tarafından eleştirilmektedir, çünkü bu terim interseks bireylerin vücutlarında bir şeylerin olması gerektiği gibi olmadığı, aksine bu kişilerin „rahatsız“ oldukları ve tedavi edilmeleri gerektiği izlenimini yaratmaktadır.

İnterseks tedavi edilmeli midir?

Hayır. İnterseksin kendisinin tedaviye ihtiyacı yoktur. Ama interseks bir vücut çok farklı olabileceğinden, onu iyi tanımak ve hangi özel bakım hizmetlerine hakkı olduğunu bilmek önemlidir. Maalesef hâlâ plastik cerrahi operasyonları teklif edilmekte olup, bunlar sağlığı düzeltmeyip, tam tersine sağlığı olumsuz yönde etkileyebilmektedir.[3] İnsan hakları tartışmaları hakkında bilgileri burada bulabilirsiniz. Sağlık konusuna ilişkin daha ayrıntılı bilgi burada.

[1] Almanya’da 2017 yılında yapılan doğumların % 1,8’inde ikiz veya çoğul doğum gerçekleşmiştir (Devlet İstatistik Kurumu, https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Geburten/Tabellen/geburten-mehrlinge.html).

[2] Almanya’da insanların % 1–2’sinin saçı doğuştan kızıldır (http://www.haar-und-psychologie.de/haarfarben/haarfarben_statistik_deutschland.html).

[3] Ayrıca bkz. Schweizer, Katinka; Richter-Appelt, Hertha (2012): İnterseks hakkında Hamburg’da yapılan bir araştırma. Schweizer, Katinka; Richter-Appelt, Hertha: Tartışmalı interseks. Gießen: psychosozial Yayınevi. Sf. 187-205.

Medyada interseksin anlatılmasına ilişkin bilgiler
Posted on

Gazeteci veya medyacı olarak interseks hakkında haber yapacak bir pozisyonda iseniz, bazı şeylere dikkat etmeniz gerekmektedir. Bunların en önemlilerini burada sizin için toparladık.

Hakkında konuşmak yerine onunla konuşmak

İnterseks bireyler, kendileri için hangi unsurların önemli olduğunu ve kendilerinin ve durumlarının nasıl anlatılmasını istediklerini en iyi yine kendileri size anlatabilir. İnterseks bireylere yönelik kuruluşlardan, hangi terimlerin kullanıldığını, hangi taleplerin dile getirildiğini ve interseks bireyler için hangi konuların özellikle önemli olduğunu öğreniniz. İnterseks bireyler hakkında değil, onlarla konuşunuz.

Pek çok kişinin çok tartışılan her cinsiyet için tuvalet, nüfus kaydı hakkı gibi konular hakkında soruları olsa da, interseks bireyler için bunlar genelde örneğin bedensel zarar görmeme hakkı ve toplum tarafından kabullenilmeleri kadar önemli değildir.

Terimler ve etkileri

„Rahatsızlık“, „bozukluk“ veya „kusurlu gelişim“ gibi olumsuz nitelemelerden ve „belirsiz“, „çok küçük / çok büyük“ veya „tipik değil“ gibi değerlendirmelerden kaçınınız. Böyle terimler öncelikle sadece „erkek“ ve „kadın“ olduğu ve böylelikle interseksin bir kusur ve doğal olmayan bir şey olduğu fikrini güçlendirir.

  • Bunun yerine „cinsiyet çeşitliliği“ veya „cinsiyet özelliklerinin varyasyonu“ gibi terimler kullanınız; sadece iki cinsiyetten oluşan normu sorgulayınız!

Kıyaslamalar

Transseksüellik veya homoseksüellik ile kıyaslama yapmayınız ve bunlarla karıştırmaktan kaçınınız.

  • İnterseksin doğuştan gelen bir bedensel özellik olduğunu açıklayınız. Bu, bir insanın cinsel kimliği veya cinsel yönelimi hakkında bilgi vermez.

Ayrıca interseksi “doğallaştırmak” adına başka kültürlerle, mistik varlıklarla veya hayvanlar dünyasıyla kıyaslamalar yapmaktan kaçınınız. Böyle yaptığınız takdirde interseksin „egzotik“ veya „mistik“ bir şey olduğu ve gerçekle ilgisi olmadığı izlenimini verirsiniz.

  • Bunun yerine interseks bireylerin burada, şimdi ve bugün hangi mesele ve ihtiyaçları dile getirdiklerini anlatınız.

Zararsız gösterme yerine kabul etme

İnterseks bireylere yapılan insan hakları ihlallerini zararsız göstermekten kaçınınız.

  • Onay alınmaksızın, yanlış kanı veya eksik bilgilendirme nedeniyle yapılan ameliyatların, insan hakları ihlali olduğunu ortaya koyunuz. Ama aynı zamanda mağdur olarak sadece intersekslerin tek taraflı anlatımlarına yer vermekten de kaçınınız.

Birleşmiş Milletler, insanların % 1,7’sinin interseks olduğundan yola çıkmaktadır. Basına henüz yansımamış olan bir rakam bu. O halde, bütünsel ve saygıyla yaklaşan bir anlatım ve haberle interseks bireylere destek olmaya ve onları görünür kılmaya katkıda bulunabileceğinizi unutmayın. Medyada interseksin anlatılmasına ilişkin bilgiler, Andreas Hechler’in düşüncelerine dayanmaktadır. Burada interseksle ilgili haberlerdeki problemleri vurgulayan ve polemik yaratacak şekilde açıkça dile getiren ilginç bir yazı bulacaksınız. Ayrıca pedagoglar için yapılması ve yapılmaması gerekenler sizin için de ilginç olabilir.

Sesler– Örnekler – Güçlendirme
Posted on

İnterseks bireyler şimdiye dek kamusal alanlarda az görülmüşlerdir. Dizilerde, kitaplarda veya televizyonda onlara çok az rastlanmaktadır.

Burada bizimle hayatlarının çeşitli yönlerini paylaşan bazı interseks bireylerin ve yakınlarının seslerini toplamak istiyoruz.

İnternette interseks hakkında bir takım videolar, yazılar veya projeler bulunuyor. Bunlardan bir kısmını burada derledik. OII Europe (Organisation Intersex International, Europe) #MY INTERSEX STORY altında tüm Avrupa’dan interseks bireylerin hikayelerini topladı. Proje sayfasında projeye ilişkin video ve bilgiler bulunmaktadır. Kitapta tüm Avrupa’dan interseks bireyler hikayelerini anlatmaktadır. (Web sitesi ve hikayeler İngilizce’dir.)

2012 yılında kurulan  Interfaceproject farklı yaşam ortamlarında interseks bireylerin portresini çiziyor. Kişiler kısa videolarda kendilerini tanıtıyorlar ve hayatlarını anlatıyorlar, ayrıca her video için bir transkript bulunuyor.

Gençlik kamu kanalı funk, Auf Klo adlı yayınının bir bölümünde İsviçre’den Audrey’i konuk ediyor. Audrey, çocuk ve genç olarak yaşadığı tıbbi müdahaleleri anlatıyor:

(Videolar Almanca, Fransızca veya İngilizce’dir. Genelde Almanca altyazılıdır.)

Audrey’nin Youtube kanal‘ında daha fazla video bulabilirsiniz (Audr XY).

Eğitim amaçlı internet sayfası Planet Schule‘de Berlinli Lynn‘ün interseks birey olmanın nasıl  olduğunu anlattığı bir video bulacaksınız:

OII Europe ‘un YouTube kanalı „My intersex Story“ başlıklı bir video sunuyor:

(Almanca altyazılı olarak İngilizce).

Ayrıca WDR‘nin bu yayınında bir annenin çocuğunun interseksliğine ilişkin deneyimlerini paylaştığı söyleşi de bulunuyor.

Ted Talk, Emily Quinn – Biyolojik cinsiyet hakkında yanlış düşünüyoruz. (Almanca altyazılı olarak İngilizce).

Emily Quinn yazar, grafiker ve  InterAct aktivistidir.

Inter*Trans*Express (İnterTransEkspress) ve Identitätskrise 2.0 (Kimlik Krizi 2.0) gündelik hayattan kısa hikayelerin, şiirlerin ve çizimlerin bir koleksiyonu ve „Genderoutlaw“ olarak bir direniş. Her iki kitap da kişisel deneyimleri anlatıyor ve böylelikle interseks bireylerin perspektiflerini görünür kılıyor.

Burada interseks bireylerin başka dökümanlarını da bulabilirsiniz:

Kitaplar ve web siteleri

Bu antolojide tüm dünyadan interseks bireylerin kısa, kişisel hikayeleri yer alıyor.

Bir interseksin kısa öyküleri, şiirleri ve çizimleri.

Farklı yaşlarda olan ve farklı yerlerde oturan interseks bireylerin kendilerini tanıttıkları İngilizce kısa videolar.

  • Regenbogenportal – Aynı cinsle yaşam tarzı ve cinsiyet çeşitliliği hakkında bilgi ağı. Bu portalde Federal Aile, Yaşlı, Kadın ve Gençlik Bakanlığı’ndan interseksle de ilgili çok sayıda okunmaya değer yazı bulunuyor.
  • İnterseks bireyler ve dil. TransInterQueer’den ayrımcılıkla mücadele projesinin bir broşürü.
  • Kabul ve çeşitlilik konusuna destek vermeye devam etmek istiyorsanız,  Çeşitlilik için kabul broşüründe çocuk kitapları için pek çok öneri bulabilirsiniz.

Video klipler

Tavsiye edilen (film) belgesel:

Karikatür ve çizgi romanlar

  • Hexenblut (Cadı Kanı). Yazar: Suskas Lötzerich (2014): Viyana: Luftschacht Yayınevi.
    İnterseks Suskas Lötzerich tarafından yazılan otobiyografik çizgi roman çok açık, samimi bir dille interseks olarak yetişmeyi anlatıyor.
  • Ach, so ist das?! (Demek Öyle/) LGBTİ’den biyografik çizgi röportajlar. Martina Schradi (2014): Stuttgart: Zwerchfell Yayınevi.
    Ek ders malzemeleri: https://www.achsoistdas.com/fuer-schulen/.
  • Çizgi röportajların ikisinde interseks kişilerin yaşamları ele alınmaktadır:
    Sasha (Sf. 63–66)
    Sefik (Sf. 71–74)
    Mo (Sf. 45–46)
    Yasar (Sf. 83–88)
    Bazıları Rusça’ya, İspanyolca’ya, İngilizce’ye ve Japonca’ya da çevrilmiştir.
  • Let them talk! What genitals have to say about gender. A graphic survey. Yori Gagarim (2014): Münster: edition assemblage.
    Cinsel organların çeşitliliğine ilişkin kısa, İngilizce ifadeler içeren güzel bir kitapçık (Almanca çevirisiyle beraber).

Dayanışma ve destek
Posted on

İngilizce allyship teriminin altında bağlılık, dayanışma ve destek konsepti yatmaktadır. Bir ally, – bu durumda – kendisi interseks olmaksızın, interseks bireylerle beraber interseks bireyler ve onların meseleleri için angaje olan bir destekçi, bir müttefiktir.

Burada size interseks bireylere yönelik ayrımcılığa karşı koymanın ve interseks bireylerin müttefiki olmanın bazı yollarını göstermek istiyoruz. Ayrıca allyship konusunda nelere dikkat edilmesi gerektiğini de açıklayacağız.

Peşinen söylemek gerekirse, ally olmanın ne anlama geldiği konusunda farklı görüşler vardır. Ayrımcılığa maruz kalan gruplar için her angajman takdire değer ve kıymetlidir ama bir müttefikte asıl değerli olan ciddiyeti, eylemleri ve sabrıdır. Kişi kendini ally olarak nitelemekle kalmayıp, öncelikle buna uygun davranmalı ve angaje olmalıdır.

Ayrımcılığa karşı koymak – Herkes yardım edebilir

İki cinsiyetli bir dünya fikri, toplumların çoğunda derin kök salmıştır ve sosyal uygulamalarla da ayakta tutulmaktadır. İnterseks çocukları küçük yaşta ameliyat ettirme ve cinsiyetini yerleşmiş standarda „uyarlama“ uygulaması, sadece iki cinsin var olduğu ve diğer tüm cinsiyet görüşlerinin bunun sapmaları olduğu ve toplum tarafından kabul edilmediği inancından kaynaklanmaktadır. Çocuğun ileride ayrımcılığa maruz kalacağı ve kendisini „kusurlu“ göreceği endişesiyle, ayrımcılıkla mücadele etmek yerine interseks bireylerin onayı olmaksızın sayısız ameliyat yapılmıştır. Bunu değiştirmek için yapılması gerekenlerden biri de toplumu aydınlatmaktır. Dayanışma ve desteğin nasıl olabileceğine ilişkin birkaç öneri:

  • Bu konuda konuşmak. İnterseks ne kadar çok konu edilir ve toplumsal bilginin bir parçası haline gelirse, interseks bireyler de o kadar az yok sayılır ve damgalanır. Gerek özel gerek mesleki yaşamınızda bu konuda konuşunuz, yanlış veya ayrımcılık içeren ifadelere izin vermeyiniz.
  • Konuşurken ve gündelik hayatın her anında cinsiyet çeşitliliğini göz önünde bulundurunuz. Örneğin cinsiyetten bağımsız konuşmaya çaba harcayabilirsiniz. İnterseks bireylerin cinsel kimliğinin – tıpkı endoseksüel insanlarda olduğu gibi – binari (ikili) olabileceği veya olmayacağı dikkate alınmalıdır. Esasen bir insanın cinsiyetine / ait olduğu cinsiyete görünümüne bakarak karar verilmemesi tavsiye edilir. Kişi size cinsiyetini bildirmediği sürece, kendisine ismiyle hitap etmeniz ve başka insanlardan da yine isimleriyle bahsetmeniz cinsiyeti ortaya koyan zamirlerden kaçınmanızı sağlayacaktır.

Yine aynı şekilde çevrenizdeki anne-baba adaylarıyla interseks hakkında konuşabilir ve müstakbel / yeni anne-babalara çocuğun cinsiyetini sormaktan kaçınabilirsiniz. Çocuğun nasıl olduğu, adının ne olduğu gibi sorular aslında daha önemlidir.

  • Aktivistleri ve / veya kuruluşları destekleyiniz. Pek çok ekspere, iyi bir ağa sahip ve interseks bireyleri içine alan kuruluşlar mevcut, Amerika’yı yeniden keşfetmenize gerek yok. (örn. www.oiigermany.org, www.ilga-europe.org, www.im-ev.de, www.dritte-option.de.)
  • Mağdur durumdaki grupların samimiyetle desteklenebilmesi için kişinin kendisini değil, ayrımcılığa uğrayanı düşünmesi gerekir. Üzüntü ve empatinizi elbette dile getirebilirsiniz, fakat sizin toplumsal standarda uygun olma önceliğine sahip olduğunuzu ve bu sayede bazı avantajlarınızın bulunduğunu her zaman hem kendiniz hatırlamalı hem de başkalarına hatırlatmalısınız. Bu avantajlarınızı interseks bireylerin yanında, onlar için angaje olarak onlarla da paylaşınız.
  • Örneğin cinsiyet yapısına dikkat çekerek interseks bireyleri meşgul etmeyiniz. İnterseks bireylerin ihtiyaçları ön planda olmalıdır.
  • İnterseks bireyler ve interseks bireylerin perspektifleri konusunu işinizde de ele alınız.

Okunacak web siteleri:

İnsan hakları ve interseks bireyler
Posted on

Bugün bile Almanya’da interseks çocuklara plastik cerrahi ameliyatları yapılmaktadır. Yardımlaşma kuruluşlarının ve aktivistlerin çabalarına rağmen doktorların veya anne-babaların beklentilerine uymayan çocukların cinsel organlarına yapılan ameliyatların sayısı gerilememektedir.[1]

BM, Uluslararası İnterseks Organizasyonu (OII), Uluslararası Af Örgütü vb. gibi çok sayıda kuruluş, bu ameliyatları insan hakları ihlali olarak görmektedir. Çünkü bu çocuklar kendi vücutları hakkındaki kararları kendileri alamamaktadır. Kuruluşlar, ameliyat olacak kişilerin bilgilendirilerek onaylarının alınması gerektiğini belirtmektedir (genelde „informed consent“ diye geçer). Sadece sağlık açısından ciddi bir tehlike olduğunda çocuğun ameliyat edilip edilmeyeceği konusunda anne-babalara karar yetkisi verilmelidir.

Onay alınmadan yapılan ameliyatların yanı sıra bireysel açılımın ve gelişim hakkının hiçe sayılması veya hasta dosyasına erişimde sorun yaşanması gibi durumlar da insan hakları ihlali olarak yorumlanmaktadır.

Devletlerarası hukukun bir parçası olan ve korunan insan hakları, hem tüm insanların ayrımcılığa karşı korunmasını hem de özel hayata saygı, mümkün olan en büyük ölçüde sağlık, kendi kaderini tayin ve takdir haklarını içermektedir.

İnterseks bireylerde bu insan haklarının ihlali şu durumlarda söz konusudur:

  • İnterseks bir rahatsızlık olarak sınıflandırılırsa.
  • İnterseks çocuklar onay alınmaksızın ameliyat edilirse.
  • Kişiyi bilgilendirme ve onayını alma ciddiye alınmazsa.
  • Bireysel açılım ve gelişim hakkı (özellikle de cinsel kimlik açısından) dikkate alınmazsa.
  • Hasta dosyasına erişimde sorun yaşanırsa.
  • Spor derneklerine vb. kabulde ayrımcılık yapılırsa.

Almanya OII’nin insan hakları ihlaline ilişkin ayrıntılı raporunu burada bulabilirsiniz.

Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı (European Union Agency For Fundamental Rights FRA) yaptığı ankette (2020) interseks bireylere de ayrımcılık tecrübelerini sordu. Anketi Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı’nın sayfasında detaylı olarak görebilirsiniz. Lezbiyenler ve Geyler Birliği (LSVD) de bu verilerden kısa bir derleme yaptı.

Uluslararası Af Örgütü de interseks bireyler ve insan hakları konusunda çalışmalar yapmaktadır. Bu sayfada hakları korunmamış olan ve korunmayan  interseks bireylerin hikayeleri okunabilir.

İnterseks bireyler açısından insan haklarının korunması için herkesin neler yapabileceğine ilişkin öneriler, Dayanışma ve Destek başlıklı yazıda bulunabilir.

[1] Hoenes, Josch; Januschke, Eugen; Klöppel, Ulrike (2019): „Belirsiz“ cinsel organları çocuk yaşta norma uyarlama ameliyatlarının sıklığı. Follow Up araştırması. Berlin: Transdisipliner Cinsiyet Araştırmaları Merkezi.

Bedensel cinsiyet nasıl meydana gelir?
Posted on

Cinsiyetin ne olduğu ve kaç cinsiyet olduğu sorusu gerçekten insanlık tarihinin en eski sorularıdan biri olup, insanlar var olduğu sürece o da var olmuştur. Uzun bir zaman cinsel organlar cinsiyeti belirleyici unsur iken, daha sonra gonadlar, yani örneğin yumurtalıklar ve testisler bunu belirlemiştir. Bundan yaklaşık 150 yıl önce kromozomların ve hormonların keşfi ile günümüzde bu dört bileşenle ilgi kurulmaktadır. Yani kromozomsal, hormonel, gonadsal ve görünen cinsiyet söz konusudur. Bu dört bileşen de aynı şeyi göstermiyorsa interseksten / cinsiyet gelişiminin varyasyonundan söz edilebilir. Ancak interseks, erkek veya kadın cinsiyetlerinin nerede başladığı ve nerede bittiğine ilişkin net sınırlar bulunmamaktadır. Tıp, durmaksızın tanımlara tutunmaktadır. Hâlihazırdaki tıbbi tanım bir dizi teşhisi kapsamakta olup, bunlar DSD (disorders / differences of sex development) yani „cinsiyet gelişimi bozukluğu/ farklılığı“ olarak derlenmektedir.

Tıp, toplumsal bakış açısına uygun olarak kendini teşhislerle ifade etmektedir. Ancak bunlar hastalığı çağrıştırdığından ve “cinsiyet gelişimi varyasyonları” bir hastalık olmadığından, tıbbi bağlam dışında bu tür terimler şiddetle eleştirilmektedir. Buna ve diğer terimlere ilişkin ayrıntılı bilgiyi sözlüğümüzde bulacaksınız.

Cinsiyetin nasıl oluştuğunu Quarks adlı programda yayınlanan bir video göstermektedir.